De cultuur heeft twee taken. Het behoud en beheer van een collectie, en de collectie openstellen voor het publiek. Het laatste kan niet zonder de eerste; de eerste kan wél zonder het laatste.
In barre tijden gaat de collectie in een ijskelder of de Sint Pietersberg. Corona is niet vergelijkbaar met zulke rampzalige tijden als oorlog en bombardementen, maar de cultuursector wordt ongekend hard geraakt. Musea die succesvol gewerkt hebben aan het verhogen van eigen inkomsten uit kaartverkoop, aangespoord door het Ministerie van OCW, worden midscheeps getroffen.
Enkele musea die erg afhankelijk waren van kaartverkoop zijn al gesloten: Tassenmuseum, het Klederdracht museum. Museum Ons’ Lieve Heer op Solder, gered door interventie van de gemeenteraad, is langs de rand van de afgrond gegaan. Reorganisaties zijn al in gang gezet: het Rembrandthuis, Paradiso, Podium 013. Deze musea en organisaties hebben NOW 3.0 niet afgewacht.
Wat kan een museum doen? Afwachten, broekriem aanhalen, nog wat bezoekers proberen binnen te halen, werken aan tentoonstellingen ná Corona, interen op eigen vermogen en hopen op het vaccin.
Zijn er nog kostenreducties mogelijk? Alle investeringen uitstellen, de flexibele schil eruit en daarna de vaste(re) kosten doorkammen: zie o.a. Rembrandthuis en Paradiso. Openingstijden beperken? De opbrengsten van enkele bezoekers wegen misschien niet op tegen de kosten van open zijn.
In ieder geval moeten cijfers up to date zijn. Je moet er bovenop zitten. (Rampen-)scenario’s moet je supersnel kunnen doorrekenen.
De bekende musea hebben een ontzettend goede vereniging (Vereniging van Rijksmusea, VRM). Die komt op als een tijger voor de musea. Het resultaat mag er wezen: twee steunpakketten voor de cultuur. En het effect van de acties is breder dan de rijksmusea.
De meeste musea en cultuurorganisaties zijn klein(er), alleen lokaal bekend en afhankelijk van gemeentes. Het is te hopen dat gemeentes hun ‘eigen’ museum en cultuur een helpende hand geven. Een goede relatie met je gemeente, soms gezien als een lastige controleur, is nu cruciaal.
Leonard den Hollander